โรงเรียนบ้านนาฝาย
ได้ตั้งขึ้น เมื่อวันที่ 1 เดือน พฤศจิกายน พ.ศ. 2485 โดยใช้ชื่อว่า "โรงเรียนประชาบาล ตำบลปะโค 12" ที่วัดบ้านนาฝาย อำเภอกุมภวาปี จังหวัดอุดรธานี โดยมี นายบัวลี มหิมา ดำรงตำแหน่งเป็นครูใหญ่คนแรก มีนักเรียน 70 คน ใช้ปรำเล็ก ๆเป็นอาคารเรียนชั่วคราว ปี พ.ศ. 2486 ชาวบ้านได้ก่อสร้างศาลาการเปรียญขึ้นจำนวน 1 หลัง โรงเรียนจึงได้อาศัยศาลาการเปรียญดังกล่าวเป็นอาคารเรียนเรื่อยมา จนถึงปี พ.ศ.2497 ได้เปลี่ยนชื่อโรงเรียนเป็น “ โรงเรียนวัดบ้านนาฝาย ” 1 ตุลาคม พ.ศ. 2509 เปลี่ยนชื่อเป็น "โรงเรียนบ้านนาฝาย" จนถึงปัจจุบัน
โรงเรียนบ้านนาฝาย ตั้งอยู่เลขที่ 223 หมู่ที่ 2 ตำบลนาดี อำเภอหนองแสง จังหวัดอุดรธานี ก่อตั้งเมื่อวันที่ 3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2485 มีเนื้อที่ทั้งหมด 21 ไร่ 1 งาน 33 ตารางวา มีเขตพื้นที่บริการรับผิดชอบ 4 หมู่บ้าน ประกอบด้วย บ้านนาฝาย หมู่ที่ 1 บ้านนาฝาย หมู่ที่ 2 บ้านนางาม หมู่ที่ 6 และบ้านนาฝาย หมู่ที่ 11
อาคารเรียน จำนวน 2 หลัง
อาคารเรียนหลังที่ 1 แบบสปช.105/26 ต่อเติมชั้นล่าง จำนวน 6 ห้อง
ชั้นที่ 1 ประกอบด้วย ห้องเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1,ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2,ชั้นมัธยมศึกษาที่ 3
ชั้นที่ 2 ประกอบด้วย ห้องเรียนภาษาอังกฤษ,ห้องสภานักเรียน,ห้องวิทยาศาสตร์
อาคารหลังเรียนที่ 2 แบบสปช.105/29 ต่อเติมชั้นล่าง จำนวน 8 ห้อง
ชั้นที่ 1 ประกอบด้วย ห้องเรียนชั้นประถมศึกษาปี่ที่ 1,ชั้นประถมศึกษาปีที่ 2,ชั้นประถมศึกษาปี่ที่ 3. ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4
ชั้นที่ 2 ประกอบด้วย ห้องผู้อำนวยการโรงเรียน+ธุรการ,ห้องเรียนศิลปะ,ห้องเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5,ห้องเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6
อาคารประกอบ จำนวน 5 หลัง
1. อาคารเรียนหลังที่ 3 จำนวน 3 ห้อง ประกอบด้วย ห้องเรียนชั้นอนุบาล 1, อนุบาล2, อนุบาล3
2. อาคารอเนกประสงค์แบบองค์การ จำนวน 1 หลัง
3. อาคารอเนกประสงค์ แบบสปช.202/26 (เป็นอาคารสำนักงาน)
4. อาคารห้องสมุด จำนวน 1 หลัง
5. เรือนพยาบาล จำนวน 1 หลัง
องค์ประกอบภายในโรงเรียน
1. สนามกีฬา ประกอบด้วย สนามฟุตบอล 1 สนาม สนามบาสเกตบอล 1 สนาม สนามเปตอง 2 สนาม สนามฟุตซอล 1 สนาม สนามตะกร้อ 1 สนาม สนามวอลเลย์บอล 1 สนาม สนามเด็กเล่น 1 สนาม
2. พื้นที่เกษตร มะนาว 20 ต้น แก้วมังกร 6 หลุม บ่อดินเลี้ยงปลา 1 บ่อ บ่อซีเมนต์ 2 บ่อ
3. ดอนปู่ตา ซึ่งเป็นสถานที่ที่ชาวบ้านให้ความเคารพ